کدام موقعیتیاب از همه دقیقتر است؟ آدمی روزگاری با موقعیت آفتاب و ستارگان راهنما مسیر را پیدا میکرد و زمانی از قطبنما بهره برد. او اکنون به سامانه موقعیتیابی جهانی یا همان جیپیاس (Global Positioning Sistem) دست یافته تا تشخیص دهد دقیقاً کجا ایستاده و سپس بپرسد باید از کدام جهت به سمت مقصد حرکت کند. اینها البته منهای این است که مقصد چگونه انتخاب شده باشد. پناه محرومان و مستضعفان علیبن ابیطالب علیهالسلام شکایت داشت از آنان که آمدن و رفتنشان در سردرگمی است. میفرمود «الیالله اشکو من معشر یعیشون جُهّالاً و یموتون ضُلّالا. به خدا شکایت میبرم از گروهی که در جهل عمیق زندگی میکنند و با گمراهی تمام میمیرند» (خطبه 17 نهجالبلاغه). نقطه مقابلش را هم نشان داد و فرمود «رحمالله امرأ علم من أین و فی أین و الی أین»؛ به یک معنا دعاست و به یک معنای دیگر بیان یک قانون؛ یعنی رحمت خدا بر کسی- یا رحمت خدا شامل کسی است- که بداند از کجا آمده و در کجا ایستاده و به کجا میرود. مردمانی که ندانند یا غفلت کنند در کدام موقعیت هستند، روی آرامش و امنیت و اقتدار و سعادت را نخواهند دید.
به لفظ چند جمله است اما